Czy koncentracja na osiąganiu zysku to model biznesowy, który ma szansę na przyszłość? Czym właściwie jest hybrydowość organizacji oraz czy takie podejście może pomóc w lepszym zrozumieniu potrzeb rynku i społeczeństwa? O tym rozmawiała dr Małgorzata Bonikowska Prezes Ośrodka Dialogu i Analiz THINKTANK z prof. Andrzejem Blikle Informatykiem, Profesorem nauk matematycznych, Pracownikiem naukowym i Mistrzem cukierniczym, Robertem Perkowskim Burmistrzem Ząbek, dr hab. Jerzym Witoldem Pietrewiczem Kierownikiem Zakładu Analizy Rynku Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i Dariuszem Żukiem Prezesem Business Link.
Wiek XXI przyniósł nowe wyzwania w zakresie funkcjonowania organizacji, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Globalizacja, internet, nowe technologie, mobilność wymuszają elastyczność i umiejętność szybkiego reagowania na zmiany. Z drugiej strony, dla obywateli coraz ważniejsze stają się wartości, które są podstawą działalności organizacji. – Jesteśmy coraz bardziej świadomym społeczeństwem. Zaczynamy interesować się tym, jak żyjemy, co jemy, w co się ubieramy i w jaki sposób pracujemy. Oczekujemy więc, żeby firma tworzyła pożytek dla różnych grup interesariuszy, na przykład pracowników, kontrahentów, czy społeczeństwa – powiedział prof. Andrzej Blikle. Zaciera się podział między poszczególnymi sektorami. Zgodnie z trendami światowymi przedsiębiorstwa w Polsce coraz chętniej angażują się w działania z obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. CSR – corporate social responsibility). – Firmy podejmują inicjatywy na rzecz środowiska naturalnego czy osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Poszukiwane są już jednak nowe formy działania. Widać, że poprzez współpracę można osiągnąć więcej, być bardziej konkurencyjnym, lepiej wykorzystywać zasoby. Gospodarka współdzielenia pokazuje, że można inaczej organizować biznes, z większym pożytkiem dla przedsiębiorstwa, jak i dla społeczeństwa – powiedział dr hab. Jerzy Witold Pietrewicz ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Jeśli do współpracy i odpowiadania na realne potrzeby dodamy jeszcze pasję, o sukces przedsięwzięcia będzie zdecydowanie łatwiej. – Sztuką jest połączenie idei i pieniędzy, a przez to możliwość osiągnięcia skali, którą te zasoby dają. Hybrydowość oznacza więc raczej normalność – realizowanie swoich pasji odpowiadając jednocześnie na potrzeby innych – powiedział Dariusz Żuk z Business Link. Wydawałoby się, że nie ma nic łatwiejszego, dlaczego więc tak trudne jest łączenie tych dwóch aspektów? – Cały XX wiek utwierdził nas w przekonaniu, że w biznesie wypracowuje się zyski finansowe. Z kolei w sferze publicznej o pieniądzach się nie mówi. Osoby zajmujące się aspektami społecznymi niekoniecznie lubią robić biznes i odwrotnie – ci, którzy zajmują się biznesem, nie do końca potrafią zajmować się kwestiami społecznymi – powiedziała dr Małgorzata Bonikowska z THINKTANK. Wyzwaniem jest też tworzenie środowiska, które sprzyja otwartości, angażowaniu różnych partnerów, odpowiedzialności i zaufaniu. Prof. Blikle zwrócił uwagę na funkcjonowanie na rynku tzw. turkusowych organizacji zgodnie z teorią Fredericka Laloux, w których nie ma zarządzania hierarchicznego, a pracownicy mają swobodę podejmowania decyzji, pod warunkiem, że wezmą za nie odpowiedzialność. Pozwala to na uwolnienie kreatywności, zwiększenie zaangażowania w pracę i poczucia zadowolenia z tego co się robi, a to wszystko sprawia, że takie firmy osiągają sukcesy rynkowe.
Wciąż jednak z dużą rezerwą podchodzi się do odrzucania tradycyjnej hierarchii, gdzie wyznaczanie zadań i decyzyjność zarezerwowane są dla kadry zarządzającej, na rzecz większej samodzielności pracowników. Szkoda, bo oddolne inicjatywy często są lepiej dopasowane do potrzeb niż odgórne nakazywanie konkretnych rozwiązań. Podobnie jest z modelami finansowania inwestycji, chociaż powoli ulega to zmianom w kierunku włączania różnych grup odbiorców w definiowanie potrzeb inwestycyjnych, na przykład z obszaru badań i rozwoju. Jeszcze innym aspektem jest elastyczne dopasowywanie struktury organizacji do realiów rynkowych, zgodnie z modelem lean management. Jest to odchudzanie firmy o działania, których zlecenie na zewnątrz będzie tańsze i efektywniejsze. Wymaga to oczywiście odpowiedniego doboru partnerów i wzajemnego zaufania. – Przyszłością jest organizacja odchudzona w środku i otoczona startupami, realizującymi na jej rzecz usługi. Korporacja ma zasoby, bazę klientów, a startupy innowacje, więc organizacje mogą wzajemnie od siebie czerpać – powiedział Dariusz Żuk z Business Link.
Czy mówimy tylko o biznesie? Zdecydowanie nie, samorząd, uczelnia, czy szkoła równie dobrze mogą nadać nową jakość swoim działaniom. Działalność administracji publicznej jest mocno obwarowana regulacjami prawnymi, które wciąż się zmieniają. – Jest pewne minimum kompetencji, które każda organizacja i instytucja powinna zachować dla siebie, chociażby ze względów bezpieczeństwa. W przypadku samorządów łatwiej więc mówić o przedsięwzięciach niż organizacjach hybrydowych. Wybudowaliśmy tunel pod przejazdem kolejowym, dzięki wykorzystaniu aż pięciu źródeł finansowania, w tym funduszy unijnych. To przykład hybrydowego montażu finansowego, co w przypadku sektora administracyjnego jest szczególnie ważne – powiedział Robert Perkowski Burmistrz Ząbek. Hybrydowość pozwala nie tylko tworzyć wartość dodaną dla własnej organizacji i jej otoczenia. Jest to również szansa na realizację działań, które w innej sytuacji nie byłyby możliwe.
Jak fundusze unijne wspierają hybrydowość?
Mazowsze ma do dyspozycji ponad 8 mld zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Fundusze zainwestowane zostaną w projekty zakładające m.in. zwiększenie innowacyjności i przedsiębiorczości, wprowadzenie e-usług, przejście na gospodarkę niskoemisyjną, poprawę jakości życia, aktywizację społeczno-zawodową, a także edukację. Szczególnie preferowane są kompleksowe działania realizowane w partnerstwie, zwłaszcza z MŚP, a także organizacjami pozarządowymi, sprzyjające przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, efektywnemu wykorzystaniu zasobów i tworzeniu miejsc pracy. Więcej informacji na www.funduszedlamazowsza.eu.
