Dotacje czy pożyczki? A może kilka źródeł? O tym jakie są możliwości finansowania projektów miejskich i gdzie szukać wsparcia rozmawiał dr Marek Szczepański z Ryszardem Dziadakiem Zastępcą Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Piotrem Michałowskim Dyrektorem Biura Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Warszawie, Andrzejem Galikiem Zastępcą Dyrektora w Krajowym Punkcie Kontaktowym Programów Badawczych UE, Agnieszką Starczewską Naczelnikiem Wydziału Finansowania Lokalnego Departamentu Programów Europejskich Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Mariuszem Frankowskim Dyrektorem Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych.
Nowoczesne, zintegrowane, wykorzystujące nowinki technologiczne, przyjazne dla mieszkańców i środowiska. To tylko niektóre skojarzenia z inteligentnymi miastami, których tworzenie wymaga planowania działań w długiej perspektywie czasowej, kompleksowego podejścia, współpracy, ale też zapewnienia źródeł finansowania inwestycji. Wsparcie projektów miejskich mogą stanowić środki z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. Z jakich możliwości mogą skorzystać samorządy? – Finansowanie inwestycji miejskich dotyczy e-usług w podziale m.in. na e-zdrowie i e-administrację. To również środki na termomodernizację, odnawialne źródła energii, mobilność miejską, tworzenie parkingów Parkuj i Jedź, ścieżek rowerowych, jak i wczesne ostrzeganie przed katastrofami. Fundusze zainwestowane zostaną też w projekty rewitalizacyjne, gdzie będziemy wykorzystywać zarówno instrumenty dotacyjne, jak i instrumenty zwrotne – powiedział Mariusz Frankowski Dyrektor MJWPU. Miasta przyszłości to miasta zielone, czerpiące z energii wody, słońca lub wiatru. Inwestycje tego rodzaju możliwe są do realizacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – Fundusze dostępne są chociażby w kwestiach związanych z ochroną atmosfery, gdzie w grę wchodzi termomodernizacja budynków, ale też modernizacja źródeł ciepła w samorządach i u osób indywidualnych. Oprócz ochrony atmosfery oferujemy pożyczki lub dotacje związane z modernizacją oczyszczalni ścieków oraz rozbudową sieci kanalizacyjnych i wodociągowych (…) Promujemy również działania związane z edukacją ekologiczną i ochroną przyrody – powiedział Ryszard Dziadak Zastępca Prezesa Zarządu WFOŚiGW. Standardowe oprocentowanie pożyczek dla samorządów to 2 procent, ale może być jeszcze mniejsze na przykład na terenach objętych ochroną przyrody. Są udzielane na okres do 10 lat. Co ważne, jest możliwość umorzenia pożyczki – nawet do 50 procent.
Projekty miejskie można sfinansować ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, czyli części tzw. Planu Junckera. To dokładnie 21 mld euro na realizację inwestycji uznawanych do tej pory przez instytucje finansowe za zbyt ryzykowne, jednak ważne dla gospodarki i społeczeństwa. Polskie samorządy czy przedsiębiorstwa konkurują o wsparcie razem z podmiotami zagranicznymi, ponieważ nie ma wydzielonej puli środków dla poszczególnych państw – Wcześniej Europejski Bank Inwestycyjny koncentrował się na finansowaniu projektów względnie prostych, przynajmniej z perspektywy struktur finansowych, np. pożyczka dla miast, województw. W ramach planu Junckera będziemy mogli pozwolić sobie na sfinansowanie bardziej złożonych struktur, m.in. w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, finansowania spółek miejskich lub spółek wojewódzkich w taki sposób, żeby dług tych spółek nie był zaliczany do długu jednostki samorządowej do której należy – powiedział Piotr Michałowski Dyrektor EBI. To wsparcie kierowane jest do większych projektów, o wartości co najmniej 100 mln zł. Na jaki okres możliwe jest uzyskanie finansowania? Może to być nawet 15, 20 czy 25 lat, zależnie od specyfiki inwestycji. Należy pamiętać o konieczności zwrotu całej kwoty.
Tworząc inteligentne miasta warto czerpać z polskich i zagranicznych doświadczeń. W tym pomocne mogą być środki z programu Horyzont 2020 finansującego badania naukowe i innowacje w UE. Na ten cel zaplanowano prawie 80 mld euro. Projekty mogą dotyczyć transportu, energetyki, ochrony środowiska, lub np. infrastruktury. – Jednym z takich obszarów są przedkomercyjne zamówienia publiczne na realizację nowych pomysłów, tam gdzie są jeszcze potrzebne prace badawcze. Jest też drugi instrument – zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania, czyli projekty dotyczące wdrażania innowacyjnych pomysłów, chociażby w ośrodkach miejskich – powiedział Andrzej Galik Zastępca Dyrektora w KPK Programów Badawczych UE. O czym trzeba pamiętać? O wymogu, aby w projekcie uczestniczyły co najmniej trzy podmioty z trzech państw UE lub stowarzyszonych.
Na etapie planowania inwestycji konieczne jest ustalenie realnego harmonogramu prac oraz zastanowienie się nad źródłami finansowania. – Od samego początku ważne jest realistyczne podejście do wszystkich terminów, do oszacowania czasu potrzebnego na realizację inwestycji. Wszystkie kwestie związane z pozyskaniem rzetelnych wykonawców, uruchomieniem dodatkowego finansowania, wniesieniem wkładu własnego muszą być dopracowane na etapie przygotowywania wniosku – powiedziała Agnieszka Starczewska Naczelnik w BGK. Podstawową kwestią podczas ubiegania się o unijne dofinansowanie jest zgromadzenie pełnej dokumentacji, aby realizacja projektu była możliwa – Im lepiej inwestycja jest przygotowana do realizacji, czyli ma więcej dokumentów w zakresie decyzji środowiskowych, pozwoleń na budowę itp., tym ma większe szanse na dofinansowanie. To wynika z konstrukcji tego okresu programowania, czyli kamieni milowych i określonej puli środków, które musimy wydatkować, aby ich nie stracić. Pilnujemy jak zawsze wskaźników produktu i rezultatu. Będziemy bardziej restrykcyjni w zakresie możliwości przedłużania realizacji inwestycji, bo to niestety było nagminne w okresie 2007-2013 – powiedział Mariusz Frankowski Dyrektor MJWPU.
Jakie są obecnie dostępne środki na projekty miejskie na Mazowszu?
Mazowsze ma do dyspozycji ponad 8 mld zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. Z tego ponad 4 mld zł zainwestowane zostanie w tworzenie inteligentnych miast. Obecnie trwają konkursy dotyczące tworzenia terenów inwestycyjnych dla potrzeb małych i średnich firm (działanie 3.1), rewitalizacji obszarów zmarginalizowanych (działanie 6.2) oraz gospodarki odpadami (działanie 5.2). Szczegółowe informacje dostępne są na stronie www.funduszedlamazowsza.eu.
Forum Rozwoju Mazowsza organizowane jest już od siedmiu lat i stanowi miejsce debat o najważniejszych wyzwaniach, jakie stoją przed regionem w kontekście zwiększania jego konkurencyjności w kraju i Europie. Formuła wydarzenia to unikalna okazja do dialogu pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu podziału i wdrażania funduszy unijnych. Tegoroczna edycja wydarzenia odbyła się w dniach 16-17 listopada na Stadionie Legii w Warszawie.W wydarzeniu organizowanym przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych uczestniczyło ponad 2200 osób na miejscu oraz w ramach transmisji na żywo. Na trzech scenach odbyło się prawie 30 debat, podczas których doświadczeniami podzieliło się ponad 160 ekspertów reprezentujących administrację rządową, samorządową, biznes, a także organizacje pozarządowe. Wydarzenie odbyło się pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego, Ministerstwa Rozwoju, Ministerstwa Cyfryzacji i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
